KDV Kısmî Vergi İndirimi
1 ila 123 seri numaralı Katma
Değer Vergisi Genel Tebliğleri, KDV Genel Uygulama Tebliğin yürürlük
tarihi(01/05/2014)nden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. Kaldırılan
Tebliğlere yapılan atıflar, bu Tebliğin ilgili bölümlerine yapılmış sayılır.
1.
Bu Kanuna göre indirim hakkı tanınan işlemlerle indirim hakkı tanınmayan
işlemlerin bir arada yapılması halinde, fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen
Katma Değer Vergisinin ancak indirim hakkı tanınan işlemlere isabet eden kısmı
indirim konusu yapılır.
2. Kısmî vergi indirimine ilişkin usul ve esasları tespite Maliye ve Gümrük
Bakanlığı yetkilidir.
3065 sayılı Kanunun kısmi vergi indirimini
düzenleyen 33 üncü maddesinin birinci fıkrasında, Kanuna göre indirim hakkı
tanınan işlemlerle indirim hakkı tanınmayan işlemlerin bir arada yapılması
halinde, fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’nin ancak indirim hakkı
tanınan işlemlere isabet eden kısmının indirim konusu yapılacağı hükme bağlanmış
olup aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, kısmi vergi indirimine ilişkin usul ve
esasları tespite, Maliye Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmiştir.
Madde hükmünün Bakanlığımıza verdiği yetki
uyarınca, kısmi vergi indiriminin usul ve esasları aşağıdaki şekilde tespit
edilmiştir.
İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işlemleri
birlikte yapan mükellefler, alışlarında yüklendikleri vergileri, herhangi bir
ayırım yapmaksızın tamamen o dönemde indirilebilir KDV hesabına intikal
ettirirler. Daha sonra aynı dönemde, toplam satışlar içinde indirim hakkı
tanınmayan işlemlerin oranı bulunur, bu oran, o dönemdeki toplam satışlar
nedeniyle yüklenilen vergilere uygulanarak, istisna kapsamına giren işlemler
dolayısıyla yüklenilen vergi miktarı hesaplanır. Bu şekilde bulunan vergisiz
satışlara (kısmi istisna kapsamına giren işlemlere) ait yüklenilen vergiler,
indirilebilir KDV hesabından çıkartılarak, “İlave Edilecek KDV” satırına
yazılır.
01/11/2014
tarihinden itibaren uygulanmak
üzere
KDV Genel Tebliğinde
Değişiklik
Yapılmasına
Dair Tebliğ
Seri No:1 ile
birinci paragrafının son cümlesinde yer alan “indirilebilir KDV
hesabından çıkartılarak,” ibaresi “KDV beyannamesinin” şeklinde
değiştirilmiştir.
İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işleri
birlikte yapan mükellefler, müşterek genel giderler ile amortismana tabi
iktisadi kıymetler nedeniyle yüklendikleri vergilerden, indirim konusu yapılacak
olanlar ile indirim konusu yapılmayıp, gider hesaplarına aktarılacak olanları,
bu bölümde belirtilen esaslara göre ayırıma tabi tutacaklardır.
1. Bağış Amacıyla Yapılan İnşaatlarda Durum
tıklayınız
(Yürürlükten kaldırılan bölüm;
KDV TEBLİĞ 23; Yürürlük: 15/2/2019)
2. Diğer Hallerde Kısmi Vergi İndirimi
Uygulaması
(Yürürlükten kaldırılan başlık;
KDV TEBLİĞ 23; Yürürlük: 15/2/2019)
Kaynak.Kdv
Madde 33,Genel Uygulama Tebliğ
Kdv Genel
Uygulama Tebliğ ile yürürlükten kaldırılmadan önceki şekli
Kısmî Vergi İndirimi
Bilindiği üzere, Katma Değer Vergisi Kanununun 32. maddesinde sayılan istisnalar
tam istisna niteliğinde olup, bunlar dışında kalan istisnalar ise kısmi istisna
niteliği taşımaktadır.
Kısmi istisna uvgulamasında, istisna kapsamına giren işlemlerle ilgili alış ve
giderler dolayısıyla yüklenilen vergilerin indirimi veya mükellefe iadesi mümkün
değildir. İndirilemeyen bu vergiler gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında
gider veya maliyet unsuru olarak gözönüne alınabilecektir. Bu nedenle, kısmi
istisna kapsamında işlem yapan mükellefler, bu kapsamda sattıkları mal veya
hizmetin satış bedelini belirlerken, indirilemeyen vergileri bir maliyet unsuru
olarak dikkate alabileceklerdir.
Öte yandan, sözü edilen Kanunun kısmi vergi indirimini düzenleyen 33. maddesinin
1. fıkrasında, "Bu Kanuna göre indirim hakkı tanınan işlemlerle indirim hakkı
tanınmayan işlemlerin bir arada yapılması halinde, fatura ve benzeri vesikalarda
gösterilen Katma Değer Vergisinin ancak indirim hakkı tanınan işlemlere isabet
eden kısmi indirim konusu yapılır." hükmü yer almış ve aynı maddenin 2.
fıkrasında ise, kısmi vergi indirimine ilişkin usul ve esasları tespite, Maliye
ve Gümrük Bakanlığının yetkili olduğu belirtilmiştir.
Madde hükmünün Bakanlığımıza verdiği yetki uyarınca, kısmi vergi indiriminin
usul ve esasları 1 seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin (E) Bölümünde
açıklanmıştı. Bu uygulama ile ilgili olarak, Maliye ve Gümrük Bakanlığı'na
intikal eden olaylar ve uygulama sonuçları gözönünde tutularak, "kısmi vergi
indiriminin" usul ve esasları 1 Ocak 1988 tarihinden geçerli olmak üzere
aşağıdaki şekilde yeniden tespit edilmiştir.
1.
Ticari Amaçlı Özel İnşaatlarda, Kısmi İstisna Kapsamına Giren İşlemlerle Vergiye
Tabi İşlemlerin Bir Arada Yapılması Halinde Durum :
1.1.1998 tarihinden itibaren 150 m2’nin altındaki konutlarda % 1 oranında KDV
hesaplayacakları için söz konusu konutlar nedeniyle yüklendikleri KDV'nin
tamamını indirebileceklerdir. Diğer bir ifade ile özel inşaat işi yapanlar
1.1.1998 tarihinden itibaren kısmi KDV uygulaması" yapılmayacaklardır.
Ticari amaçlı inşaatlarda, kısmi istisna kapsamına giren konutlar yanında,
işyeri gibi vergiye tabi bağımsız birimlerin de bulunması halinde, kısmi vergi
indirimi, bağımsız birimlerin toplam net alanı içindeki payları dikkate alınarak
hesaplanacaktır.
Buna göre, ticari amaçlı inşaat yapan mükellefler bina projelerine göre, istisna
kapsamına giren ve girmeyen bağımsız birimlerin m2 cinsinden toplam net
alanlarını tespit edecekler, bulunan bu alanlar binanın toplam net alanına
bölünerek, basit orantı yoluyla istisna kapsamına giren ve girmeyen alanların
payları bulunacaktır. Mükelleflerce herhangi bir vergilendirme döneminde
yüklenilen vergiler bu oranlarla çarpılarak, ilgili dönemde indirim konusu
yapılacak ve ayrıca maliyete eklenecek vergiler hesaplanacaktır.
Örnek :
Bir mükellef satınaldığı arsa üzerine bağımsız birimler halinde satmak üzere 16
daire 10 işyerinden oluşan bir apartman inşa etmektedir. Konut olarak
kullanılacak olan herbir dairenin net alanı 100 m2, herbir işyerinin net alanı
40 m2 dir. Binanın toplam net alanı ise 2.000 m2 dir.
Mükellef, Aralık 1987 döneminde bu inşaatla ilgili 5.000.000 liralık vergili
alış ve gider nedeniyle 600.000 lira katma değer vergisi yüklenmiştir.
Bu
mükellefin Aralık 1987 dönemi kısmi vergi indirimi hesabı aşağıdaki şekilde
yapılacaktır.
_ Binanın toplam net alanı |
: |
2.000 m2 |
_ İstisna kapsamındaki dairelerin toplam net alanı |
: |
1.600 m2 |
_ İstisna kapsamındaki dairelerin net alanının toplam net alana oranı |
: |
(1.600 m2/2.000 m2 x 100 =) % 80 |
_ İşyerlerinin toplam net alanı |
: |
400 m2 |
_ İşyerleri net alanının toplam net alana oranı |
: |
(400 m2/2.000 m2 x 100 =) % 20 |
_ Aralık 1987'de yüklenilen vergi |
: |
600.000.-TL. |
_ İndirilecek vergi |
: |
(600.000.-TL. x % 20 =) 120.000.-TL. |
_ Maliyete eklenecek vergi |
: |
(600.000.-TL. x % 80 =) 480.000.-TL. |
2.
Bağış Amacıyla Yapılan İnşaatlarda Durum :
Bir vergi mükellefinin bağış amacıyla yaptığı inşaatın hesaplarını ayrı tutması
(muhasebeleştirmesi) zorunludur. Dolayısıyla indirim hakkı tanınmayan bu işlemle
ilgili yüklendiği vergiyi, ancak bir maliyet unsuru olarak gözününde
bulundurabilecektir.
Örnek:
(A) Anonim Şirket Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığına bağışlamak üzere bir
okul inşaatına başlamıştır. Şirketin bu inşaatla ilgili olarak yaptığı tüm
harcamalar ve yüklendiği vergiler ayrı hesaplarda izlenecektir. Bu inşaatla
ilgili olarak yüklenilen vergiler, şirketin ticari faaliyeti ile ilgili
olmadığından indirim konusu yapılamayacak, ancak bir maliyet unsuru olarak
dikkate alınabilecektir.
Öte yandan, Katma Değer Vergisi Kanununun değişik 17/2-b maddesi kapsamına
girmeyen bağışlar vergiye tabi olacağından, bu şekilde gerçekleştirilen
bağışlarda emsal bedel üzerinden vergi hesaplanıp beyan edileceği ve bağışlanan
mal dolayısıyla yüklenilen vergilerin de indirim konusu yapılabileceği tabiidir.
3.
Kısmi İstisna Kapsamında Konut İnşa Eden Mükelleflerin Aynı Zamanda Vergiye Tabi
Bağımsız İnşaatlarının da Olması Halinde Durum :
1.1.1998 tarihinden itibaren 150 m2’nin altındaki konutlarda % 1 oranında KDV
hesaplayacakları için söz konusu konutlar nedeniyle yüklendikleri KDV'nin
tamamını indirebileceklerdir. Diğer bir ifade ile özel inşaat işi yapanlar
1.1.1998 tarihinden itibaren kısmi KDV uygulaması" yapılmayacaklardır.
Kısmi istisna kapsamına giren konut inşa eden mükelleflerin aynı zamanda vergiye
tabi bağımsız inşaatlarının da olması halinde, mükellefler bu inşaatları ile
ilgili olarak yaptıkları mal ve hizmet alımlarından hangilerinin istisna
kapsamına giren inşaata, hangilerinin de vergiye tabi inşaata ait olduğunu
tespit edecek şekilde muhasebelerini tutacaklardır.
Bu
şekilde faaliyetde bulunan mükelleflerin söz konusu işlerle ilgili ortak genel
giderler dolayısıyla yüklendikleri vergiler de indirim hakkı tanınan ve
tanınmayan işlemler esas alınarak oranlanacak ve indirim hakkı tanınanları
isabet eden kısım indirim konusu yapılabilecektir.
4.
Diğer Hallerde Kısmi İstisna Uygulaması :
İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işlemleri birlikte yapan mükellefler,
alışlarında yüklendikleri vergileri, herhangi bir ayırım yapmaksızın tamamen o
dönemde indirilebilir katma değer vergisi hesabına intikal ettireceklerdir. Daha
sonra aynı dönemde, toplam satışlar içinde indirim hakkı tanınmayan işlemlerin
oranı bulunacak, bu oran, o dönemdeki toplam satışlar nedeniyle yüklenilen
vergilere uygulanarak, istisna kasamına giren işlemler dolayısıyla yüklenilen
vergi miktarı hesaplanacaktır. Bu şekilde bulunacak, vergisiz satışlara (kısmi
istisna kapsamına giren işlemlere) ait yüklenilen vergiler, indirilebilir katma
değer vergisi hesabında çıkartılarak, gider veya maliyet hesaplarına intikal
ettirilecektir. İndirilecek verginin bulunmaması veya yetersiz olması halinde
artan kısım, "fazla ve yersiz hesaplanan" vergi olarak beyan edilecektir.
Örnek 1 - İNDİRİLECEK VERGİ, GİDER YAZILACAK VERGİDEN FAZLA İSE:
Bir akaryakıt bayii, Kasım 1987 döneminde, 5.000.000 liralık akaryakıt almış ve
bununla ilgili olarak 600.000 lira katma değer vergisi ödemiştir. Mükellef aynı
dönemde 2.000.000 liralık akaryakıt satmıştır. Bu satışın 500.000 liralık
kısmını, istisna kapsamında Olağanüstü Hal Bölge Valiliğine 1.500.000 liralık
kısmını da vergili olarak diğer kişilere yapmış ve 180.000 lira katma değer
vergisi tahsil etmiştir.
2.000.000 liralık bu akaryakıt teslimi ile ilgili olarak yüklenilen vergiler
228.000 lira olarak hesaplanmıştır. Bu mükellefin Kasım 1987 döneminde kısmi
vergi indirimi hesabı aşağıdaki şekilde yapılacaktır.
_ Yüklenilen katma değer vergisi |
: |
600.000.- TL. |
_ Bu dönem ait toplam satışlar |
: |
2.000.000.-TL. |
_ Vergisiz satışlar |
: |
500.000.-TL. |
_ Vergisiz satışların toplam satışlara oranı |
: |
(500.000/2.000.000 x 100 =) % 25 |
_ Vergili satışlar |
: |
1.500.000.-TL. |
_ Vergili satışların toplam satışlara oranı |
: |
(1.500.000/2.000.000 x 100 =) % 75 |
_ Toplam satışlara ait vergi girdileri |
: |
1.900.000.-TL. |
_ Vergili girdilere ait katma değer vergisi |
: |
(1.900.00.- TL. x % 12 =) 228.000.-TL. |
_ İndirilecek katma değer vergisi |
: |
(600.00.- TL. 57.000.-TL =) 543.000.-TL. |
_ Bu döneme ait hesaplanan katma değer vergisi |
: |
180.000.- TL. |
_ Sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi |
: |
(543.000 - 180.000 =) 363.000.- TL. |
Örnekten de anlaşılacağı üzere, bu mükellef kısmi vergi indiriminde, (alış
hesapları ile ilgilenmeden satışlar üzerinden) vergili satışları nedeniyle
yüklendiği vergiyi indirim konusu yapacak, vergisiz satışlara ait yüklendiği
vergiyi de indirilecek katma değer vergisi hesabından çıkartarak, gider
hesaplarına intikal ettirecektir. Mükellef, bu işlemlerden sonra arta kalan
363.000 liralık yüklendiği vergiyi ise "Sonraki Dönemlere Devreden" vergi
hesabında gösterecektir.
Örnek 2 - İNDİRİLECEK VERGİ, GİDER YAZILACAK VERGİDEN AZ İSE :
Mükellef (A) toptan gıda ticareti yapmaktadır. Bu mükellef, Ocak 1988 döneminde
(temel gıda maddeleri dışında kalan) toplam 2.500.000 liralık gıda maddesi
satışı yapmıştır. Bu miktarın 1.100.000 liralık kısmını Olağanüstü Hal Bölge
Valiliğine, 1.400.000 liralık kısmını da diğer kişilere satmış ve 168.000 lira
katma değer vergisi tahsil etmiştir. Bu mükellefin satışını yaptığı 2.500.000
liralık gıda maddesi için 245.000 lira katma değer vergisi yüklendiği ve bu
miktarın bir kısmını daha önceki dönemlerde indirim konusu yaptığı hesaplarından
anlaşılmaktadır. Mükellefin, Ocak 1988 döneminde emtia alışı olmadığı için, bu
dönemde yüklendiği katma değer vergisi bulunmamaktadır.
Ancak, Aralık 1987 döneminden devreden 80.000 lira indirilecek katma değer
vergisi bulunmaktadır.
Bu
mükellefin indirilecek, gider yazılacak ve ödenecek katma değer vergisi
aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.
_ Önceki dönemden devreden katma değer vergisi |
: |
80.000.- TL. |
_ Bu döneme ait toplam satışlar |
: |
2.500.000.- TL. |
_ Vergisiz satışlar |
: |
1.100.000.- TL. |
_ Vergisiz satışların toplam satışlara oranı |
: |
(1.100.000/2.500.000 =) % 44 |
_ Vergili satışlar |
: |
1.400.000.-TL. |
_ Vergili satıların toplam satışlara oranı |
: |
(1.400.000/2.500.000 =) 56 |
_Toplam satışlara ait vergili girdiler |
: |
2.041.670.-TL. |
_ Vergili girdilere ait katma değer vergisi |
: |
(2.041.670.- TL. x % 12 =) 245.000.- TL. |
_ Gider yazılacak katma değer vergisi |
: |
(245.000.- TL. x % 44 =) 107.800.- TL. |
_ İndirilecek katma değer vergisi |
: |
0 |
_ Bu dönemde toplam indirilecek katma değer vergisi |
: |
0 |
_ Gider yazılacak katma değer vergisinden beyan edilecek kısım |
: |
(107.800 - 80.000 =) 27.800.- TL. |
_ Bu döneme ait hesaplanan katma değer vergisi |
: |
168.000.- TL. |
_ Toplam beyan edilecek ve ödenecek katma değer vergisi |
: |
(27.800 + 168.000 =) 195.800.- TL. |
Örnekten de anlaşılacağı üzere, bu mükellef, Ocak 1988 döneminde gider
hesaplarına intikal ettireceği 107.800 liranın 80.000 liralık kısmını
indirilecek katma değer vergisi hesabından çıkartarak, bu hesabı sıfırlayacak;
indirim hakkı olmadığı halde daha önceki dönemlerde indirmiş olduğu arta kalan
27.800 lirayı da "fazla ve yersiz hesaplanan" katma değer vergisi olarak beyan
edecektir.
Buna göre, mükellefin bu dönemde beyan edeceği toplam vergisi (27.800+168.000=)
195.800 lira olacak ve indirilecek vergisi de bulunmadığından, bu tutarı vergi
dairesine ödeyecektir.
Örnek 3 - İNDİRİLECEK VERGİ MEVCUT DEĞİLSE :
Mükellef (B), yedek parça satışı yapmaktadır. Bu mükellef Şubat 1988 döneminde
toplam 7.400.000 liralık yedek parça satışı yapmıştır. Bu miktarın 2.960.000
liralık kısmını 0lağanüstü Hal Bölge Valiliğine 4.400.000 liralık kısmını da
diğer kişilere satmış ve 532.800 lira katma değer vergisi tahsil etmiştir. Bu
mükellefin satışını yaptığı 7.400.000 1iralık yedek parça için yüklendiği
738.000 lira katma değer vergisini, daha önceki dönemlerde indirim konusu
yapmıştır. Mükellefin, önceki dönemlerden devreden ve (Şubat 1988 döneminde
emtia alışı olmadığı için) bu dönemde yüklendiği katma değer vergisi
bulunmamaktadır.
Bu
mükellefin gider yazılacak ve ödenecek katma değer vergisi aşağıdaki şekilde
hesaplanacaktır.
_ Bu döneme ait toplam satışlar |
: |
7.400.000.- TL. |
_ Vergisiz satışlar |
: |
2.960.000.- TL. |
_ Vergisiz satışların toplam satışlara oranı |
: |
(2.960.000/7.400.000 =) % 40 |
_ Vergili satışlar |
: |
4.440.000.- TL. |
_ Vergili satışların toplam satışlara oranı |
: |
(4.440.000/7.400.000 =) % 60 |
_ Toplam satışlara ait vergili girdiler |
: |
6.150.000.- TL. |
_ Vergili girdilere ait katma değer vergisi |
: |
(6.150.000.- TL. x % 12 =) 738.000.- TL. |
_ Gider yazılacak katma değer vergisi |
: |
(738.000.- TL. x % 12 =) 295.200.- TL. |
_ Bu dönemde indirilecek toplam katma değer vergisi |
: |
0 |
_ Gider yazılacak katma değer vergisinden beyan edilecek kısım |
: |
295.200.- TL. |
_ Bu döneme ait hesaplanan katma değer vergisi |
: |
532.800.- TL. |
_ Toplam beyan edilecek ve ödenecek katma değer vergisi |
: |
(295.200 + 532.800 =) 828.000.- TL. |
Örnekten de anlaşılacağı üzere, bu mükellef, bu dönemde gider hesaplarına
intikal ettireceği 295.200 lirayı daha önceki dönemlerde indirmiş olduğundan, bu
miktarın tamamını "yersiz ve fazla hesaplanan" katma değer vergisi olarak beyan
edecek ve vergi dairesine toplam 828.000 lira ödeyecektir.
5. Bütün Teslimleri İstisna Kapsamına Giren Mükelleflerde Durum:
Yapmış oldukları mal satışı veya hizmet ifalarının tamamı, Katma Değer Vergisi
Kanunu hükümleri uyarınca kısmi istisna niteliği taşıyan işlemlerden oluşan
mükellefler, mal ve hizmet alışlarında yüklendikleri katma değer vergilerini
indirim konusu yapamayacaklardır. Ancak, bu vergiler gider veya maliyet olarak
dikkate alınabilecektir.
6. Müşterek Genel Giderler ve Amortismanlara Ait Yüklenilen Vergilerde Durum :
İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işleri birlikte yapan mükelleflerin,
müşterek genel giderler ile amortismanlar nedeniyle yüklendikleri vergilerden,
indirim konusu yapılacak olanlar ile indirim konusu yapılmayıp, gider
hesaplarına aktarılacak olanları, bu bölümde belirtilen esaslara göre ayırıma
tabi tutacaklardır.
7. 1 Ocak 1988 Tarihinden Önceki Dönemlere Ait Kısmi Vergi İndirimi Uygulaması :
1 Seri No.lu Katma Değer Genel Tebliğinin (E) Bölümünde, kısmi vergi indiriminin
ne şekilde uygulanacağı açıklanmıştı. 1 Ocak 1988 tarihinden önceki dönemlere
ait kısmi vergi indirimi, 1 No.lu Genel Tebliğ hükümlerine göre yapılacaktır.
Ancak, yukarıda 1, 2 ve 3 numaralı bentlerde yazılı işleri yapan ve 31.12.1987
tarihi itibariyle teslimlerinin olmaması nedeniyle, yüklendikleri vergileri 1
Seri No.lu Genel Tebliğde yazılı şekilde ayrımını yapamayan mükellefler, inşaata
başladıkları tarihten 31.12.1957 tarihine kadar geçen dönemde yüklenip,
indirilecek vergi hesabında gösterilen vergileri de bu bölümün 1, 2 ve 3
numaralı bentlerinde yer alan esaslara göre ayrıma tabi tutacaklardır. Bu
şekilde ayrıma tabi tutulan vergilerden, kısmi istisnaya ait olan vergiler
31.12.1987 tarihi itibari ile gider veya maliyet unsuru olarak dikkate
alınacaktır.
Kaynak.KDV Madde
33,Tebliğ 26
|